روشهای افزایش اعتماد بنفس
(در کودکان و بزرگسالان )
اعتماد بنفس یعنی: ایمان داشتن به استعدادها و توانایی های ذاتی و فطری خود و ایمان به یاری خداوند در شکوفایی این استعدادها و توانایی ها.
و نیزداشتن احساس مثبت نسبت به خود ،شناخت ارزش و اهمیت خود،توانایی برخورد با مشکلات زندگی،توانایی شناخت نقاط قوت و ضعف خود،توانایی ارزیابی دقیق از خود.
اعتماد بنفس یعنی اطمینان و علاقه و غروری که ما نسبت به خود داریم.کمبود آن موجب فقدان علاقه و انگیزه برای پیشرفت می شود.بزرگترین ویژگی شخصیتی انسان، داشتن حس اعتماد بنفس است.
اعتماد بنفس از نظر قرآن:( پی بردن به ارزش و کرامت نفس می باشد).که یکی از این کرامتها مقام خلیفه اللهی انسان،مسجود فرشتگان بودن اوست.تا خود را بهتر بشناسد و به سوی سعادت گام بردارد.
اعتماد بنفس به معنای تکبر و غرور وخودبینی نمی باشد زیرا این خصوصیات ناشی از اعتماد بنفس پایین است برخی از آثار کرامت نفس عبارتند از:موفقیت،پرهیز از گناه،عزت نفس،بی نیازی به غیر از خدا،یاد خداهمیشه و در همه جا.اعتماد بنفس امری اکتسابی است و ذاتی و بیولوژیکی نیست.
خانواده و بویژه والدین نقش مهمی در اعتماد بنفس(کاهش و یا افزایش آن) درفرزندان ایفا می کنند کودک از سن 3-2 سالگی کم کم خود را باور می کند و کلمه (من) را بکار می برد و تواناییهای خود را به رخ می کشد ودر 4-3 سالگی این خودباوری در درون وی شکل می گیرد.دوره نوجوانی نیز تاثیر بسزایی درشکل گیری اعتماد بنفس دارد.عوامل معنوی نیز در بالا رفتن اعتماد بنفس واقعی (و نه کاذب)موثر است. (اعتماد بنفس کاذب :یعنی فرد خود را بالاتر از آنچه که هست نشان دهد.)
ویژگیهای افرادی که دارای اعتماد بنفس بالا هستند
1-در اعمال و رفتار خود میانه روی واعتدال را رعایت می کنند.و براخلاق و رفتار خود کنترل دارند
2-انتقاد پذیر هستند و به نظرات دیگران گوش می دهند.
3-غرور و تکبر ندارند و مسئولیت کارهای خود را بر عهده می گیرند
4-توانایی بخشش اشتباهات خود را دارند.و کاری نمی کنند که مورد انتقاد قرار گیرند
5-از نقاط قوت و ضعف خود آگاه هستند.و خود را با دیگران مقایسه نمی کنند.
6-ریسک می کنند و از شکست هراسی ندارند و تسلیم مشکلات نمی شوند
7-قدرت تصمیم گیری دارند و به تصمیم خود اعتماد دارند.
8--از نحوه تفکر دیگران نسبت به خود هراسی ندارند
9-نیازی به اثبات افکار و عقاید خود ندارند.
ویژگیهای افراد با اعتماد بنفس پایین
1-احساس می کنند که با دیگران متفاوت هستند.و در جمع احساس تنهایی می کنند
2- احساس افسردگی و گناه و نیز شرمندگی می کنند.
3-ازروبرو شدن با موقعیتهای جدید واهمه دارند.
4-از عاقبت کار(شکست و موفقیت) می ترسند.
5-مرتبا از خود انتقاد می کنند.
6-در مقابل انتقاد آسیب پذیرند و حالت تدافعی و یا تهاجمی می گیرند.
7-درون خود احساس پوچی می کنند.و تواناییهای خود را باور ندارند
8-عقاید و احساسات خود را پنهان می کنند.و هدف مشخصی در زندگی ندارند
9-به دلیل اینکه قدرت (نه گفتن)به خواسته های نامعقول دیگران را ندارند ممکن است به دام انواع جرائم بیفتند.
10-خواسته ها و انتظارات خود را نمی توانند بیان کنند.
11- همیشه به تشویق و تحسین دیگران نیاز دارند.
12-اکثرا عصبانی و پرخاشگرند.و همواره خود را حق بجانب می دانند
13- همیشه سعی می کنند که دیگران را راضی نگه دارند
14- کم رو و گوشه گیر،مغرور و متکبر و اغلب حسود هستند.
چگونه اعتماد بنفس خود را افزایش دهید
*به خدا توکل کنید.
*هیچگاه خود را دست کم نگیرید و کوچک نشمارید.
*خود را با دیگران مقایسه نکنید.
* افراد موفق را الگو قرار دهید و با افراد مثبت معاشرت نمایید وازآنان کمک بخواهید.
*با خودتان رو راست باشید.
* آرامش داشته باشید و بدنبال تنش نباشید
*در زندگی همیشه مثبت اندیش باشید. و افکار منفی را از خود دور کنید.
*با مسائل و مشکلات زندگی بصورت منطقی برخورد کنید.
*فداکار،بخشنده،مهربان و صبور باشید.
*برای خود و دیگران احترام قائل شوید.
*بر کارهای خود تمرکز کنید.
*ریسک کنید، از شکست نترسید زیرا مقدمه پیروزی است.
*خود را ارزیابی نمایید.
*خاطرات خوب زندگی را مرور نمایید.
*به خود تلقین کنید که(می توانم).
*در انجام کارها جدی باشید(ولی نه خشن).
*به ظاهرتان برسید.
*لبخند به لب داشته باشید.
*در جمع صحبت کنید و نظر بدهید.
*از کارهایی که دیگران برایتان انجام میدهند سپاسگزاری کنید.
*خود را تحقیر و یا سرزنش نکنید.
*پشتکار داشته باشید.
*در هر جا و در هر شغلی که هستید با حقوق فردی خود آشنا شوید.
*خودتان برای خود تصمیم بگیرید.
*اهداف خود را مشخص کنید.
*به آینده فکر کنید.
*کمی شوخ طبع باشید.
* دلایل شکست یا موفقیت را در خودتان جستجو کنید.
*خطاهای خود را ببخشید و در صدد جبران آنها باشید.
*همواره امید را در دل خود زنده نگه دارید و نا امیدی را از خود دور کنید.
*منتظر تشویق و تمجید دیگران نباشید.
*استعداد های خود را در زمینه های مختلف فرهنگی، هنری، اقتصادی، و... بشناسید و آنها را شکوفا کنید.
*مسئولیت پذیر باشید.
*نقاط ضعف خود ونیزمحیط و اطرافیان خود را بخوبی بشناسید.
*استعدادها و توانایی های خود را به دیگران بشناسانید.
*شغل ویاسرگرمی برای خود دست و پا کنید و بیکار نمانید.
اعتماد بنفس در کودکان
کودکانی که تصویر خوبی ازخود دارندو در خانواده ای پرورش یافته اند که اعتماد بنفس آنان بالا بوده است، در برخورد با مشکلات موفق تر عمل می کنند.ولی کودکانی که احساس خوبی نسبت به خود ندارند، بیشتر احساس ناکامی و شکست می کنند و مضطرب هستند.و تصور می کنند که ضعیفند و توانایی انجام هیچ کاری را ندارند.والدین موفق می توانند بهترین الگو برای افزایش اعتماد بنفس فرزندان باشند.
نداشتن اعتماد بنفس در کودکان باعث می شود که آنها :همیشه به دیگران متکی باشند و از حضور درجمع و معاشرت با دیگران پرهیز نموده و تسلیم خواسته های سایرین شوند.و در نتیجه روحیه ای ضعیف و متزلزل داشته باشند.انزواطلب،خجالتی و کم رو بار می آیند،عصبی می شوند و احساس ناکامی می کنند.فعالیت و جنب و جوش آنان کم می شود .و ا ز تحقیر و تمسخر دیگران لذت می برند.مطیع و فرمانبردار می شوند.قدرت تصمیم گیری ندارند.در محیط های جدید مضطرب می شوند.مسئولیت پذیر نیستند.دمدمی مزاج هستند.پشتکار ندارند و بی انگیزه اند.در برخورد با مشکلات گریه می کنند.تمرکز کمی دارند.
عواملی که اعتماد بنفس کودکان را کاهش می دهد
*اضطراب و نگرانی کودک.
*مرقبتهای شدید والدین از کودک.تحمیل خواسته های والدین بر کودک.
*مطرح کردن وبزرگ نمودن شکستها و نقاط ضعف کودک در حضور دیگران.
*تبعیض قائل شدن بین فرزندان ومقایسه کودک با دیگران.
*ناز پرورده کردن و پر توقع نمودن کودک وسرزنش های مکرر والدین و مربیان.
*محیط پر تنش وخستگی های ناشی از کارهایی که فراتر از توان کودک است.
راههای افزایش اعتماد بنفس در کودکان
*والدین می بایستی :الگوی موفقی برای فرزندان باشند وصداقت داشته باشند.
*استعدادهای فرزندان را بشناسند وبرای شکوفایی این استعدادها و توانمندیها به کودک کمک کنند.
*با فرزندان مهربان باشند.
*آرامش خانه را حفظ کنند و از مشاجره بپرهیزند.
*در کسب تجربه به فرزندان کمک کنند.
*از مشاورین و متخصصین روانشناسی کمک بگیرند.
* جهت موفقیت کودک در خانه و مدرسه زمینه مناسبی ایجاد کنند
* از کودک در باره نتیجه کاری که به او محول شده است باز خواست شود .
*والدین از کار او رضایت خود را اعلام نمایند
*بیان موفقیتهای کودک و نیز عادت دادن کودک به اینکه کمتر حرف بزند و بیشتر بشنود.
*آموزش کودک به تقویت جسم و روح خود(ظاهر مناسب،غذای مفید،ورزش،پرهیز از تحقیر و تمسخر وحسادت و غیبت دیگران و...)
*داشتن نظم در امور توسط کودک و دادن قوت قلب و دلگرمی به کودک.
*حمایت از کودک و احترام به او و نیز کنترل بر رفتار و گفتار کودک.
*از دلسرد کردن کودک پرهیز شود.
